De drager
Als je schildert, kies je de drager die je bij je past: papier, schildersdoek, hout, stof, steen, hout…………
Als je voor doek kiest, sta je weer voor een heel scenario aan mogelijkheden.
Het verschilt natuurlijk waarvoor je het doek wilt gebruiken. Ben je aan het experimenteren met materiaal? Of zit je aan de eindfase van een project, en weet je tot op zekere hoogte wat je wilt gaan doen? Heb je zogezegd klad papier nodig of ga je voor echies. Dat bepaalt in welke prijs- en kwaliteitsklasse je gaat kijken. Je kunt je zelfs afvragen of je je experimenten ook op papier kunt doen. En als je al op doek gaat, kun je ook de gewone dunne doeken gebruiken. De duurdere 3D doeken laat je voor wat ze zijn.
Tijdens mijn cursus rond Craquelé experimenten bied ik de cursisten eerst kleine doekjes van 20 bij 20 cm aan, van ongeveer 1 cm dik. Daarna gaan ze naar de 30 bij 30 of 50 bij 50 cm 3D doek (alle drie van de Action). Willen ze voor echies, dan verwijs ik ze zo nodig naar de duurdere doeken, die her en der te koop zijn.
Kwaliteit van een doek
Het doek zelf
Je begrijpt dat kwaliteit en prijs een zeker verband hebben. Action-doekjes hebben superdunne schering en inslag draadjes in hun doek verwerkt. Als de gesso eraf is, lijkt het wel vitrage. De gesso houdt de boel bij elkaar en is ruw. Je fijnere penselen kunnen er sneller op slijten. Je kunt dan beter er een laag extra gesso op aan brengen en die gladschuren.
Bij de duurdere doeken zie je in de beschrijving ook het gewicht vermeld staan van het gebruikte doek, meestal rond de 300- 350 gram/m2. Je hebt de keuze uit katoenen en linnen weefsels.
Spielatten
De goedkopere doeken zijn opgespannen op houten spielatten, maar er zijn er ook met aluminium spielatten. Zeker als je echt grote doeken maakt op professioneel niveau, is dat aan te raden. Want hoe groter het doek, des te eerder kan zo’n doek krom trekken. En dat krijg je niet meer goed. Kijk dus altijd goed uit bij de Action, die grotere doeken staan vaak al krom in het schap. Vroeger werd het doek op de zijkant van het doek vastgeniet, tegenwoordig aan de onderkant. Heel goedkope doekjes worden soms nog op de zijkant geniet en dan afgesneden.
Dwarslatten
Ik heb wel meegemaakt dat de dwarslat van een 60 bij 80 cm doek een scherpe rand had. Als je dan te hard duwt op je doek, terwijl je schildert, dan komt er in het midden van je doek een soort afdruk van die dwarslat tevoorschijn. Bij een ander merk doek hadden ze die scherpe randen rond geschuurd, zodat je daar minder last van had. Je kan zo nodig een stuk karton tussen de dwarslat en het doek schuiven tot je klaar bent. Hoe groter het doek, des te belangrijker zijn de dwarslatten. En zelfs met dwarslatten trekt het doek soms nog krom.
Doekspanning
Bij een doek krijg je altijd spietjes meegeleverd. Bij de goedkopere doeken, krijg je die soms niet eens in de daarvoor bestemde sleuven.
Als je ze op de juiste manier in de sleuven in de hoeken van het doek steekt, dan kan je hiermee je doek op spanning brengen. Wat ik bij de goedkopere doeken doe, is even een spray water op de achterkant van het doek, bij het drogen krimpt het doek en staat het weer strak.
Uniformiteit
Ik heb her en der doeken gekocht van 30 bij 30 cm met een 3D rand. Maar al gauw kwam ik tot de ontdekking, dat het prijsverschil zich ook vertaalt in de dikte van de 3D buitenrand. Die varieert van 3 tot 4,5 cm. Dus als je een serie maakt op bijvoorbeeld 30 x 30 cm doeken zorg dan dat je voldoende voorraad hebt van één soort doek. De zogenaamde 30 bij 30 cm doeken van de Action zijn nu 29 bij 29 cm geworden, dus daar gaat je uniformiteit als je er een paar bij wilt halen. Je ziet aan het achterste doek dat de houten sponning veel degelijker is opgebouwd.
Inlijsten
Een doek kan je inlijsten in een baklijst. Er zijn standaard formaat baklijsten te koop. Wil je goedkoop uit zijn, zorg dan eerst dat je ook een bijbehorend standaard formaat doek hebt. De baklijst is een soort bak waarin je je schilderij legt. Je ziet niet meer de zijrand van je doek. Dat staat mooi afgewerkt. Mensen kopen vaak een 3D doek om niet meer te hoeven inlijsten. Ook voor 3D doeken zijn baklijsten te koop.
Canvas
Naast het doek kun je ook canvas kopen, karton, overtrokken met een dun doek. Het nadeel vind ik dat dit snel krom trekt. Om te experimenteren zijn ze heel geschikt.
Budget
En natuurlijk bepaalt je budget ook welke keus je maakt. Wat je aan geld niet hebt, kun je ook niet uitgeven. Schrijf je in voor verschillende nieuwsbrieven voor online aanbiedingen, zoals bij Van Beek, Gerstaecker, Van der Linden, Martin Brinkhuis. Maar ook bij een plaatselijke winkel kun je terecht voor doeken, zoals Ingma in Amstelveen. Op een gegeven moment ontwikkel jij een eigen manier van werken met daarbij behorende maten en kwaliteiten doek.
Succes met je zoektocht, en geef hierbeneden op met welke winkel/aanbieder jij tevreden bent, en waarom. Zo kunnen we elkaars gids zijn.
Joke Zonneveld
PS: Wil je op doek experimenteren, kom dan naar een losse les Schilderen buiten de Lijntjes om craquelé te maken.
Of kom 16 maart of 25 mei naar de workshops
Reactie schrijven
Wil van der Plas (zondag, 10 maart 2019 19:25)
Een alternatief is om je doek zelf op te spannen. Ik heb daar goede ervaringen mee. Ik koop spielatten in verschillende maten bij van Beek en ik koop een rol universeel geprepareerd doek van 10 meter bij 160 cm. Je hebt dan voor een paar euro een prima kwaliteit doek.
Het opspannen is een werkje wat je even moet oefenen maar het is goed te doen. Er zijn goede instructiefilmpjes te vinden op YouTube.
Peter van Eerden (zondag, 10 maart 2019 21:23)
Dit is een heel duidelijk verhaal, en goed uitgelegd. Als amateur schilder, die niet alleen op de lessen schildert maar ook thuis, betaal je vaak de hoofdprijs voor kwalitatieve doeken. Schilderscholen die groot inkopen krijgen korting wanneer zij grotere partijen afnemen. Is het wellicht een idee, dat vaste cursisten bijvoorbeeld één keer in de maand een bestelling opgeven voor thuis gebruik, minimale afname zou dan 5 doeken kunnen zijn of 10, ik weet niet hoe dat verpakt zit. Zo hebben de cursisten én goede les, én iets goedkopere doeken voor thuis gebruik. Het is maar een idee, en ik gooi het ook maar in de groep. Ik hoor graag hoe hier over gedacht wordt. Peter.
Joke Zonneveld (zondag, 10 maart 2019 21:39)
Hallo Peter,
Ik doe het wel een enkele keer, maar heb daar wel veel werk aan, opnemen wie wat wil hebben, prijzen uitzoeken, bestelling plaatsen, geld innen, zorgen dat ik thuis ben als het komt, zorgen voor vervoer naar het atelier. Je begrijpt het al hé dat gaat hem niet worden. Als jullie het samen doen, dan kan ik adviezen geven aan de hand van mijn ervaring. En veel cursisten werken weinig thuis. In jouw geval zou ik me inschrijven voor de nieuwsbrieven en op tijd toehappen, of zelf gaan doeken maken, ik denk dat jij dat vast wel kan.
Rien (zondag, 10 maart 2019 21:43)
Ik gebruik al een jaar of twintig gebruik van opgespannen doeken van Artel, aluminium profielen en een goede linnen kwaliteit, ook bij natte en dikke lagen blijft het doek strak bij het werken, dat maak je wel eens anders mee, zelden of nooit hoef je deze doeken na te spannen, kost maar weinig meer, maar dan heb je ook wat !
Joke Zonneveld (zondag, 10 maart 2019 21:46)
https://artel.eu/nl
Willy-Isabella (maandag, 11 maart 2019 10:12)
Ik schilder veelal op houten panelen, mdf van 12 mm en bevalt heel goed. Wel veel voorwerk, maar mijn man helpt daarmee, dus dat scheelt een slok op een borrel ;-)
Ook wil ik gaan schilderen op linnen met aluminium profiel en hoorde ook al eerder goede berichten over Artel.
Wil je een goedkoop katoenen doek van 380 mgr, dan is de Xenos een aanrader.
Verder koop ik mijn materialen online bij De Kwast, heel tevreden over en klantvriendelijkheid scoort heel goed! Ook kom ik bij Vos in Steenwijk en ook een prima zaak.
Joke Zonneveld (maandag, 11 maart 2019 15:54)
Hallo Willy-Issabella, dankjewel voor je uitgebreide respons. Die Artel duikt voor de tweede keer op.
Ik zag laatst bij een plaatselijke galerie dat je alleen werk in mocht brengen als je aluminiumprofielen gebruikte.
Verder kreeg ik van Hilde nog de opmerking over de canvas platen, zal daar de blog een aanvulling opgeven.
Verz (zondag, 11 augustus 2019 21:57)
Kan iemand mij helpen ik heb een doek beschilderd en mijn doek is niet meer opgespannen wat moet ik doen
Joke (maandag, 12 augustus 2019 20:17)
Kun je precies beschrijven wat er is gebeurd?
Vera (woensdag, 14 augustus 2019 06:49)
Verf te zwaar en doek door gezakt denk ik
joke (woensdag, 14 augustus 2019 08:29)
Hallo Vera, als je doek doorzakt helpt het op aan de achterkant er water op te sproeien en dan te laten drogen. Vaak trekt het doek dan weer strak. En anders is je les waarschijnlijk dat je doek van een betere kwaliteit moet kopen, omdat jouw werk met veel verf om een betere constructie vraagt.
Bij elk doek zijn spietjes bijgeleverd. Als je die in de hoeken in de gleuven steekt en per hoek met een hamer stukje bij beetje in tikt, dan maak je het frame wijder en het doek strakker. Maar bij bijvoorbeeld Action-doekjes heb ik daar een hard hoofd in.
KY (zondag, 12 september 2021 23:06)
Op marktplaats worden zo nu en dan ook nieuwe kwaliteitsdoeken aangeboden. Hier in de buurt zit ook iemand die aluminum opspant verkoopt maar ook losse staven aluminium verkoopt tegen schapelijke prijzen.
Joke Zonneveld (maandag, 13 september 2021)
Dankjewel voor de tip KY. Ik koop tegenwoordig mijn doeken op houten 3Dframe frame bij Gerstaeker en dat bevalt goed. Mooie, diepe kwaliteit. Maar ik werk ook niet zo groot, dat aluminium direct nodig is. Ik weet dat galeries dat als eeneis stellen voor de kwaliteit van je werk technisch gezien.