Kijken naar je schilderij
Als je een schilderij maakt is dat een heel proces. Soms in 10 minuten klaar, een andere keer kan het maanden duren. Iedere keer dat je er mee bezig bent, bekijk je het schilderij. Hóe je kijkt is van levensbelang voor jou en het schilderij. Je kent vast wel momenten dat je helemaal verliefd kan kijken naar een beeld in wording, een andere keer met wanhoop of afkeuring in je ogen.
Kunst is om je bewust te zijn hoe je kijkt naar je schilderij. Is het een open, onbevangen blik, die alles toe laat wat er is? Of zijn het ogen die kijken met een scala van waarden en normen in het achterhoofd, waar aan het schilderij moet voldoen?
Liefdevol versus kritisch
Als jij lekker in de flow bezig bent, dan zijn je ogen puur doorgeef luiken aan je creatieve laag. Die geeft weer signalen aan je handen, en zo zijn jullie samen een team. Ben je uit de flow geraakt, dan zijn het eerder "de goed of fout" ogen van het dagelijkse leven weer aan het bod. Die blik heeft geen verstand van creativiteit. Die refereert aan standaard regels die ooit als "waar" opgeslagen zijn. En ook kritische stemmetjes steken dan hun kop op.
== Een schilderij hoort "licht" te zijn, geen zwart erin, alsjeblieft.
== Er is te veel chaos, het is saai.
== Het lijkt niet (als een foto)
== Ik loop altijd vast in een schilderij
== En vul zelf je eigen stemmetjes maar aan......
Als je in zo'n situatie bent, ga dan eens voelen hoe je ogen kijken. En hoe voelen ze nu op dit moment?
Als je ogen doorgeefluiken zijn, zijn ze ontspannen, ze nemen alles waar voor wat het is.
Zodra ogen worden aangestuurd door een goed-fout blik, of sterker een kritische blik, dan komt er een zekere spanning in de ogen. Ogen op steeltjes, zo voelt dat bij mij. En zo'n manier van kijken is dodelijk voor het contact met je schilderij.
Zoals Rainer Maria Rilke dat zo mooi schreef in een briefwisseling met een jonge dichter:
Kunstwerken zijn van een oneindige eenzaamheid
en met niets zo weinig nader te komen
als met kritiek.
Alleen liefde
kan ze omvangen,
bewaren
en recht doen wedervaren.
Uit: Brieven aan een jonge dichter. Uitgeverij Balans: Amsterdam, 2012. p.24-25.
Hoe kom je van de ene in de andere blik?
Ik noem die twee blikken kijken(goed-fout blik) en waarnemen(open blik). De overgang tussen die twee kan razendsnel plaatsvinden. Dat heb je niet altijd in de hand.
Het eerste wat je kunt gaan doen is, dat je je bewust gaat worden van hoe je kijkt, de dag door. Je kunt oefenen met een open blik, bij dingen als bed opmaken, afwassen, een voorwerp bekijken, je kopje koffie.
Ook de wisselingen kun je oefenen, van waarnemen naar goed-fout kijken:
"Wat een heerlijk kopje thee, en wat een prachtige doorschijnende bruintinten zie ik in het water."
"Is dit kopje wel schoon, hoe krijg ik de vlekken van de thee er uit?"
De ene blik is niet meer waard dan de ander.
Mensen, die de goed fout blik verliezen, doordat een bepaalde hersenfunctie dienst weigert, raken hopeloos verdwaald in het leven van alledag. Als je niet ziet dat er te weinig verf is, kom je niet tot kopen, en kan je niet verder met je schilderij.
Het kijken is vaak vervuild met oude aannames (lees kritische blik). Bevraag de kritische stemmetjes, die daarbij horen op hun inhoud. Ruim de vervuiling op.
Joke Zonneveld
PS:
Kom je er zelf niet uit? Kom dan 14 juli 2018 oefenen in mijn Atelier de Rode Draad.
Ik geef de workshop
Tekenen met Klank en Kleur
met Live Muziek van Renske Skills.
Reactie schrijven
Joke Zonneveld (vrijdag, 17 augustus 2018 09:32)
Ooit schilderde ik alleen met aquarelverf, en ik was altijd teleurgesteld over het resultaat, vooral in de eerste fase van een schilderij. Tot ik op een gegeven mment mijzelf niet meer dwong een "foto"van iets te maken, maar mijn creativiteit de vrijheid te geven in wat het mocht worden. Van ogen op steeltjes voelde ik mijn ogen veranderen in een zachte ontvangende blik.