Wat Eugène Brands bij mij in de les kwam doen?!

Aan het begin van mijn les lees ik altijd spreuken voor, die betrekking hebben op het thema van de cursus. De afgelopen maanden was dat een uitspraak van Eugène Brands. Er loopt een tentoonstelling over Eugène Brands tot 20 mei 2018 in het Cobra-museum in Amstelveen. Op een gegeven moment zei ik na de spreuk: “En ik ben er nog niet geweest”. Dat werd op zich een herhaling, tot ik afgelopen week kon zeggen: “Ik ben er wél geweest!”

En ik kan je zeggen: "Het was de moeite waard! Ik raad je aan er heen te gaan.

Expositie "Van huiskamer tot heelal"

Over Eugène Brands (1913-2002) :

In 1936 besloot hij kunstenaar te worden, zonder vooropleiding. Hij noemde zichzelf principieel autodidact. Na de oorlog sloot hij zich tijdelijk aan bij de Experimentele Groep, later Cobra genoemd. Maar hij had al snel door dat het groepsgeharrewar niets voor hem was en ging zijn eigen weg.

Hij trok zich 10 jaar terug in zijn eigen atelier en liet zich inspireren door de kindertekeningen van zijn dochter Eugénie Brands. Het ging er vooral om dat deze beelden spontaan ontstonden. Toch merkte hij dat hij zijn rijke gedachten en ervaringswereld niet kwijt kon in deze manier van schilderen. Hij wilde naast zijn gevoel ook zijn gedachtewereld betrekken bij zijn beelden. De basis voor deze schilderijen was het thema: de dynamiek van de aarde, de natuur en het kosmische.

Uit alle perioden van zijn kunstenaarschap zijn tekeningen, gouaches, collages en schilderijen samengebracht, die zijn ontwikkelingen helder laten zien. Daarnaast is er doorlopend een film over de belangrijkste periodes in zijn leven.

Meer info: www.cobra-museum.nl

Foto-compilatie van Eugène Brands voor folder van het Cobra museum in Amstelveen — Toelichting Expositie over Eugène Brands in het Cobramuseum Amstelveen

De spreuk Van Eugène Brands in de les:

"Ik ga van het idee uit dat ik niet maak maar ontvang. Ik laat het voor een deel buiten mij om gebeuren. Toch is het eindresultaat van mij. Ik zeg altijd: mijn gouaches ontstaan, de schilderijen maak ik, want dan ben ik met mijn kop bezig, dan vraag ik me voortdurend af wat ik nu eigenlijk doe. In mijn gouaches bereik ik dingen die ik in mijn schilderijen niet voor elkaar krijg."

Eugène Brands*

* Eugène Brands: citaten, quotes en uitspraken + biografie, over leven en kunst van de Nederlandse Cobra-kunstenaar

Verzameld door Fons Heijnsbroek en Ben Vollers.

http://www.art-abstract.com/citaten/index.html

Ik zie het tijdens mijn lessen bij de cursisten:

Zolang ik ze meeneem in korte oefeningen met houtskool of verf, experimenteren ze er lustig op los,

maar zodra ze op doek aan de slag gaan is het andere koek.

Een groot wit doek, en nu?!

Herken je dat?

Een maagdelijk wit doek voor je neus en wat voor gedachten komen er dan in je op?

Nu mag het niet mislukken
Dat kan ik nooit!
Ik heb nog geen plan, dan kan ik toch niet beginnen!
vul zelf maar in………………..

Een wit doek op een ezel, klaar om beschilderd te worden. De zon schijnt er van achter op en toont de schaduwen van de ezel door het witte doek heen.

Speelsheid en Diepgang

Eugène Brands ervoer in zijn gouaches vrijheid. Op doek wilde hij meer diepgang, die deels ten koste ging van zijn speelsheid en ongedwongenheid. Dan was hij meer in zijn hoofd bezig. Hij schipperde als het ware tussen twee werelden.

Volgens mij bedoelde hij met in zijn kop zitten, dat hij met zijn ideeën bezig was, om die vorm te geven.

Daarnaast is "in je hoofd zitten" tegenwoordig een term om uit te drukken, dat je verstart door welles nietes kwesties, regels, verboden en aannames uit een ver verleden, die ongemerkt in je systeem zijn geslopen. Die jouw creativiteit belemmeren, omdat ze een blinde vlek in jou zijn. In de geest van: zwart is een lelijke kleur, chaos mag niet in een schilderij, het moet mooi zijn, ik mag geen materiaal verspillen, mijn werkomgeving mag niet vies worden..............

Belangrijk is dat je ervaart hoe het is om te spelen of om met ideeën bezig te zijn. Dan kan je kiezen en kijken hoe je ze kan combineren.

Speelsheid en/of werken met Diepgang

Ervaar jij speelsheid of juist diepgang als je schildert? Of heb je daar nooit zo bij stilgestaan. Juist op momenten dat het wringt, dat je de flow mist, is het een goed moment om stil te staan bij wat er aan de hand is. Het is een bewustwordingsproces en op een gegeven moment switch je van de ene wereld naar de andere, net waar je het nodig hebt. De stemmetjes in je hoofd ga je herkennen, zodra ze een rem zetten op je creativiteit en speelsheid. Je leert kijken met een open blik naar alles wat zich voor doet als jij aan het schilderen bent.

Zo krijgt jouw creativiteit de ruimte.

Met een speelse groet,

Joke Zonneveld

PS 1